Speciale aandacht

Huize Buitenlust

Het behoud van villa Huize Buitenlust aan de Koningin Julianaweg 23 (of 25, de meningen zijn verdeeld) is één van de speerpunten van Erfgoed Leidschendam.

Huize Buitenlust

Het behoud van villa Huize Buitenlust aan de Koningin Julianaweg 23 (of 25, de meningen zijn verdeeld) is één van de speerpunten van Erfgoed Leidschendam. Op verschillende wijzen proberen wij de huidige eigenaar, de gemeente Leidschendam-Voorburg, te overtuigen hoe waardevol deze villa is.

In het mei 2008 nummer van Erf Goed Nieuws heeft u al kunnen lezen waarom deze villa zo waardevol is. Nog even samengevat: Huize Buitenlust is een voorbeeld van een buitenhuis dat is gebouwd aan een historische laan op een duinrug. Het is een villa met grandeur, één van de weinige in Leidschendam van rond 1900 en van grote cultuurhistorische waarde in de categorie 'historische geografie': Veur werd door Rotterdamse notabelen gekozen als mooie landelijke buitenplaats. De villa had zoveel allure dat burgemeester Duyvendak er vanaf het bordes het jaarlijkse Koninginnedagdefilé afnam.

Huize Buitenlust werd in 1900 door architect J.C. Meijers ontworpen voor notarisfamilie Metz. De villa is een voorbeeld van de ‘overgangsarchitectuur’ van rond de eeuwwisseling met elementen van de chaletstijl. De ruime serres links en rechts waren kenmerkend voor het ‘buiten wonen’.De Metzen woonden hier tot 1925. Van 1926 tot 1931 was Huize Buitenlust een kindertehuis van de vereniging Vrijheid en Leven, tot deze de financiële lasten niet meer kon dragen. De crisisjaren zijn zichtbaar in snel opeenvolgende veilingen, kopen en verkopen. Een hypotheekbank, een maatschappij tot exploitatie van onroerend goed, een tuinder en een architect zijn allemaal kort eigenaar van Buitenlust voor ze de villa weer doorverkopen. In 1937 keert de rust terug. Toen werd Huize Buitenlust gezinswoning en bedrijfspand van wijnkoper P.J.Schretlen. In 1952 kochten de paters van Scheut de villa als missieprocuur voor China en rusthuis voor teruggekeerde missionarissen. De bewoning van de paters duurde tot 1970 waarna de villa in handen kwam van de gemeente Leidschendam en wordt het gebruikt als kantoor. Kortom, een eeuw Leidschendamse geschiedenis leeft voort in deze bijzondere villa.

De villa met de ruime voortuin met monumentale bomen vormt een prachtig oorspronkelijk geheel geflankeerd door twee blokken met herenhuizen links en rechts van het gebouw. Helaas zijn de serres en de grote schoorstenen er niet meer, maar de villa zelf echter staat er nog in haar volledig oorspronkelijke staat bij. Zeker na het verwijderen van een tweetal villa's is het resterende Huize Buitenlust een laatste overblijfsel van een genre. Soortgelijke villa's zijn inmiddels immers gesloopt. Wij herinneren u aan de in 1998 gesloopte villa aan de Koningin Julianaweg 13 (waar als laatste de GGD gehuisvest was) en de buitenplaats Carolinenhof aan de Voorburgseweg die in 1985 werd afgebroken.

Plannen van de gemeente en acties van Erfgoed Leidschendam

In juni 2008 heeft het nieuwe bestuur van Erfgoed een brief gestuurd naar het college van B & W en alle fracties in de gemeenteraad. Erfgoed gaf in die brief de bezorgdheid namens veel Leidschendammers aan over het lot van de villa. Er leefden toen grote bezwaren tegen de plannen om een enorm stadskantoor te bouwen op het stuk grond van Koningin Wilhelminalaan tot Koningin Julianaweg en van Bachlaan tot en met Huize Buitenlust (en tuin!). Deze plannen zijn bedoeld om alle ambtenaren van de gemeente Leidschendam-Voorburg op één centrale plek te huisvesten.

Ook heeft Erfgoed Leidschendam op 16 juli 2008 voorafgaand aan de commissievergadering Algemene Zaken ingesproken op het onderwerp centrale huisvesting. Erfgoed Leidschendam heeft daar nogmaals de bezorgdheid namens veel Leidschendammers geuit en aangegeven dat bij het maken van een keuze tussen de verschillende plannen van centrale huisvesting het behoud van Villa Buitenlust niet vergeten moet worden.

Na deze commissievergadering op 16 juli was de stand van zaken aldus: Het college van B&W blijft nadrukkelijk streven naar centrale huisvesting. Daarvoor komen twee plekken in de gemeente in aanmerking: via uitbreiding op de huidige plek van het servicecentrum Leidschendam en de kantoren en huizen daaromheen waaronder de Villa (genaamd scenario IV) of nieuwbouw in Leidsenhage. B&W sprak na afloop van deze vergadering uit begin 2009 met een standpunt te komen.

Inmiddels hebben in februari 2009 weer ontwikkelingen plaatsgevonden in het “dossier centrale huisvesting.” Een meerderheid van B&W (1 wethouder stemde tegen) heeft een onderbouwd besluit voor centrale huisvesting in Leidsenhage gepresenteerd. Na een rumoerige vergadering waarin sommige raadsfracties weer andere alternatieven wilden onderzoeken heeft de burgemeester het besluit ingetrokken. Hij deed daarbij een aanbod om eerst maar eens met elkaar om de tafel te gaan zitten om knopen door te hakken.

Op 25 november 2009 geeft de gemeente aan het “dossier centrale huisvesting” over de gemeenteraadsverkiezingen van 2009 te willen trekken. Een definitief besluit zal dus daarna kunnen worden verwacht. Ook worden bestaande locaties weer als alternatieven bestudeerd (Biliton-gebouw en Total-gebouw). Daarmee blijft het lot van Huize Buitenlust nog steeds onbekend. Blijft het in de toekomst in handen van de gemeente en wat gaat er dan gebeuren? Of wordt het door de gemeente verkocht en wat heeft een nieuwe eigenaar dan voor plannen?

Verzoek aanwijzing tot gemeentelijk monument

Inmiddels stond Erfgoed niet stil. Ons primaire belang is het behoud van Huize Buitenlust. Daarom hebben wij in december 2008 een brief gezonden naar de monumentencommissie van de gemeente met het verzoek de villa Huize Buitenlust aan te wijzen als beschermd gemeentelijk monument. Hiermee proberen wij het lot van de villa veilig te stellen ongeacht de uitkomsten van de plannen van de gemeente.

Op 29 april 2009 kregen we bericht van de gemeente dat ze het verzoek om Buitenlust als een gemeentelijk monument aan te wijzen niet willen honoreren. De gemeente vindt, op basis van het advies van de monumentencommissie Dorp Stad & Land, Buitenlust niet monumentwaardig. Erfgoed Leidschendam is het hier natuurlijk niet mee eens en heeft op 2 juni 2009 bezwaar aangetekend tegen dit besluit. In deze bezwaarprocedure hebben wij op 24 augustus onze bedenkingen toegelicht aan een bezwarencommissie. Deze bezwarencommissie heeft een advies gegeven aan de gemeente ten aanzien van het afhandelen van het bezwaar. De gemeente heeft dit ook dit advies overgenomen en op 14 oktober 2009 ons bezwaar ongegrond verklaard. De bezwarencommissie is niet bevoegd het advies van de monumentencommissie bij te stellen maar vindt geen reden dit advies niet te volgen. Het is immers een onafhankelijke monumentencommissie die er zijn werk van heeft gemaakt in opdracht monumenten te beoordelen. Deze beoordeling is volgens ons meer een zaak van persoonlijke smaak of gemeentelijk beleid dan van harde wetenschap. Het komt er op neer dat een gemeentelijk monument niet te veel aangetast mag zijn en uiterst zeldzaam moet zijn wil het in aanmerking komen voor een monumentenstatus. Dus als je een prachtige molen zonder binnenwerk als monument wilt laten aanwijzen en in de gemeente hebben we al een andere molen aangewezen als monument, dan maakt deze tweede molen geen kans.

Dat is niet zoals Erfgoed Leidschendam de prachtige gebouwen in Leidschendam en Stompwijk wil benaderen. Wij willen ons toch voor meer gebouwen inzetten. We zullen dat ook blijven doen en zeker voor Buitenlust. Maar na deze teleurstellende reactie op ons bezwaarschrift zullen wij de vervolgstap naar de Rechtbank in Den Haag niet zetten. Dat heeft voor een deel een financiële reden. Het griffiegeld van € 297 om de zaak daar voor te leggen in combinatie met de kosten van een nieuw onafhankelijk monumentenadvies zijn voor ons te hoog. En de kans dat ook daar niet inhoudelijk maar slechts juridisch het geschil zal worden beoordeeld geven ons ook geen goede hoop.

Bijzondere vondst

Onlangs vond een plaatsgenoot via Internet deze oude kaart van Villa Buitenlust. In ErfGoedNieuws vandecember 2009 leest u meer over deze prachtige vondst.

Nadat Erfgoed Leidschendam besloot de procedure voor een gemeentelijke monumentenstatus van Buitenlust af te sluiten verscheen dit stuk in Het Krantje. Het geeft de stand van zaken prima weer: