Uitgave: Januari 2001

Twee vrienden: Thomas (Van den Honert) en Christiaan (Huygens)

nderzoek naar de verdwenen buitenplaats Den Hoonaert aan de Westvlietweg in Leidschendam, waarbij enkele jaren geleden ook Erfgoed Leidschendam betrokken was, heeft alsnog een beter inzicht opgeleverd in het ontstaan van dit landgoed.

Dankzij de in Wassenaar woonachtige mevrouw S. M. C. Hoetjer-Van den Honert weten we nu iets meer over de stichter van het landgoed, Thomas van den Honert. Mevrouw Hoetjer is een regelrechte nazaat van Thomas van den Honert. Van haar ontvingen we het verslag van een indrukwekkend onderzoek naar het geslacht Van den Honert. Het werd in de jaren zeventig verricht door mr. M. J. J. van den Honert, louter 'om nog even alles op een rijtje te zetten voordat het verband (tussen alle generaties -red.) geheel zoek is.'
Zoals bekend liet Thomas van den Honert in 1648 aan de Vliet een zeer ruim herenhuis bouwen met 13 kamers, een zaal met een witmarmeren bevloerde vestibule en een ruime zolder met dienstbodenkamers, een keuken, koe-stal, een theekoepel en een prachtige tuin met vijver en kassen. Het huis heeft de Westvlietweg tot 1880 gesierd, waarna het in 1892 bij het verbreden van Vliet werd gesloopt.
De naam Van den Honert wordt voor het eerst gebruikt in 1545 en is gerela-.teerd aan in die tijd voorname familie Van Wesel. De eerste generaties leefden
 
in en rond Dordrecht. In de eerste eeuwen van haar bestaan komt de naam in allerlei variaties voor. De oorspronkelijke naam is vermoedelijk Van den Honacrt (naar het landgoed met dezelfde naam bij Dordrecht, dat kennelijk in bezit was van de familie Van Wesel). In de 17-de en 18-de eeuw komen ook de namen Honerdus, Honardus, Von Honart, Van den Honart, Van den Honerdt, Honert, Van der Honaert en Van den Honert voor. Dat maakte het genealogisch onderzoek er uiteraard niet eenvoudiger op.
Daar komt nog een complicatie bovenop. De eerste Van den Honert ontleende zijn naam aan het bij Dordrecht gelegen landgoed Den Honacrt. Maar het feit dat bij Voorburg in die tijd het landgoed Den Honaard lag en dat er op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten een polder was met de naam Den Honaard en in Zeeland de naam Den Honerd veel voorkomt, maakt historisch onderzoek zeer moeilijk.

Vanuit zijn huis moet Thomas van den Honert een goed uitzicht hebben gehad op het buiten van de familie Huygens, dat zeven jaar eerder werd gesticht door 'pa' Constantijn.

De bouw van het huis Den Hoonaert is ongetwijfeld te danken aan de aantrekkingskracht die het hof van Holland op aanzienlijke families uitoefende: er waren machtige banen te vergeven, daar in 's-Gravenhage. De oudere broer van Thomas van den Honert, Johan, bracht het tot 'Gecommitteerde Raad van Staten van Holland en West-Friesland'. Dit college, in feite het dagelijks bestuur van het machtige Holland, stond onder het voorzitterschap van de raadspensionaris Johan de Witt, die de familie Van den Honert al kende uit zijn Dordtse tijd. Beide mannen waren met elkaar bevriend. De zoon van Van den Honert huwde later een dochter van de raadspensionaris. Enkele jaren later werd Van den Honert gezant in Polen, 'alwaar hij door zijn handelen de vrede zeer bevorderde.' In 1663 volgde zijn benoeming in het Hof van Holland, indertijd het meest invloedrijke rechtscollege in de Nederlanden. Hij vestigde zich op het Lange Voorhout in Den Haag, niet ver van de plaats waar enkele jaren later de gebroeders De Witt op barbaarse wijze werden omgebracht. Hij overleed in 1667.
Zijn enige broer Thomas (geboren 16ü6) moet hem in zijn spoor naar het westen van Holland zijn gevolgd. Vaststaat dat deze Thomas in Leiden heeft gestudeerd en daar later 'stadsadvocaat' en 'wagenmeester-generaal' is geweest. Hij trouwde op dertigjarige leeftijd met Baldina Nobelaer (het huwelijk bleef kinderloos). Hij schijnt een geleerd man te zijn geweest. Niet bekend is, of hij om die kwaliteit bevriend raakte met veel jongere Christaan Huygens, dan wel omdat beiden een liefhebberij deelden: boogschieten.
Hoe het ook zij, de vriendschap met Christiaan (en het vermoedelijke feit dat hij geregeld te gast was op het kasteeltje 'Hofwijck' van de familie Huygens aan het Westeinde) kan ertoe hebben bijdragen dat Thomas van den Honert in 1648 op 42-jarige leeftijd op een steenworp afstand van Hofwijck '3 morgen en 450 roeden' land kocht en er een huis liet bouwen dat hij Den Honaard noemde. In het andere geval moet hij zijn banden met de familie Huygens hebben geweven nadat hij zijn intrek in Den Honaard had genomen. De Van den Honerts en de Huygens waren immers zo goed als 'buren' van elkaar geworden.
Thomas heeft een jaar of twintig van zijn weelderige onderkomen kunnen genieten. Hij overleed in het rampjaar 1672 en liet zijn vrouw het voor die tijd enorme vermogen van 200.000 gulden na. Dat zal de familie Van den Honert met zure gezichten hebben vernomen, want mevrouw Van den Honert-Nobelaer leefde in onmin met de familie van haar echtgenoot. Bij haar overlijden negeerde ze haar man's familie en schonk alles aan een kleindochter van een zus van Thomas.
Mr. Van den Honert schrijft over het geslacht Van den Honert dat 'haar vertegenwoordigers in meer dan een opzicht hebben uitgeblonken.' Dat klopt waar het gaat om de hoge maatschappelijke posities die veel leden van deze familie in de loop der eeuwen hebben bekleed. Advocaten, procureurs, schepenen, raadsheren, stadsbestuurders, dijkgra-fen, baljuws, landdrosten, muntbewaar-ders, hoge militairen en ambtenaren, rekenmeesters, hoofdcommiesen, diplomaten, predikanten (12), rector-manifi-ci, hoogleraren (6) en een stuk of 10 topondernemers: de Van den Honerts hebben op maatschappelijk gebied heel wat in de melk te brokkelen gehad. Het artistieke vlak lag de Van den Honert-tel-gen minder. Mevrouw Hoetjer in Wassenaar vormt daarop een uitzondering. Bij ons bezoek aan haar bleek dat zij juist op artistiek gebied zeer goed uit de voeten kan.

Jos Teunissen