Uitgave: Januari 2000
Voetballen volgens katholieke normen
De Leidschendamse voetbalvereniging RKAW bestaat volgend jaar 80 jaar. Een deel van het clubarchief, dat ongeveer de periode eind jaren twintig tot eind jaren veertig bestrijkt, ontkwam in 1992 aan een grote brand en werd in 1998 in bewaring gegeven bij het gemeentearchief. Michael Mellema over een opmerkelijke clubhistorie, waarin niet alleen strijd werd geleverd om de bal, maar ook tegen de gemeente Leidschendam.
Op l juni 1921 werd op initiatief van J. Coomans door kapelaan Van Emmerik de voetbalvereniging Aloysius Voetbal Vereniging opgericht. De bemoeienis van Coomans en Van Emmerik was niet zozeer gericht op liefdadigheid of behulpzaamheid, alswel op het in het gareel brengen van de 'wilde voetballers': groepen jongeren die op eigen houtje waren gaan voetballen. Voetbal werd in die tijd nog niet als iets positiefs beschouwd. Als het niet tegengehouden kon worden, was het beter om het toe te staan, redeneerden Coomans en Van Emmerik; maar dan wel onder toezicht en regels die vanuit de rooms-katho-lieke gedachten en normen waren geformuleerd.
RKAW is kampioen en promoveert naar de KNVB (1941) (Foto's Gemeente Archief Leidschendam)
Het bestuur van dit eerste probeersel bestond uit voorzitter J. Coomans, secretaris W. Bleijs, penningmeester A. van Rijn en de commissarissen A. Starrenburg en J. de Bree. In november 1921 werd bepaald dat ook leden van de Mariacongregatie lid mochten worden. Door deze uitbreiding van het ledenbestand ontstonden blijkbaar problemen, want de ledenvergadering vond een aanleiding de vereniging op te heffen en onmiddellijk een nieuwe op te richten. Hoewel in de statuten' 10 januari 1922' als oprichtingsdatum is vermeld, werd de vereniging twee dagen daarvoor opgericht.
Verhuizingen
In 1922 werd ook van terrein gewisseld. Speelde de oude vereniging eerst nog op een veldje van L. Hooijmans aan de St.Josefstraat, op het terrein van Van der Drift aan de Veursche Straatweg en aan de Veursche Achterweg op een terrein van dhr. A. Hooijmans (tegenwoordig aan de Ruijsdaellaan), later ging de nieuw opgerichte vereniging spelen op een terrein aan de Smidslaan, voor 300 gulden aan huur per jaar.
Verhuizingen waren voor RKAW aan de orde van de dag. Eind 1923 werd door de geestelijk adviseur, kapelaan Knots, bekend gemaakt dat per 13 januari 1924 een nieuw terrein betrokken zou worden: het stuk land achter de boerderij van C. van Elzen tussen de St. Bonifaciusstraat en de St.Willibrordusstraat.
In 1939 moest opnieuw worden verhuisd omdat het terrein van Van Elzen moest wijken voor de uitbreidingsplannen van de net opgerichte gemeente Leidschendam. De vereniging vond een nieuw onderkomen op het terrein van Kruik aan de Ruijsdaellaan, dat op 23 juli 1939 in gebruik werd genomen.
Het volgende jaar bracht een aantal veranderingen voor de Leidschen-damse voetbalclub. De eerste was een nieuw opgezette competitie onder toezicht van de net opgerichte
Nederlandse Voetbal Bond. Deze onder druk van de Duitse bezetter opgerichte organisatie (bedoeld om Gleichschaltung te bespoedigen) moest als vervanging dienen voor de diverse opgeheven confessionele en niet-confessionele organisaties. Dat hield onder andere in, dat er nu ook wedstrijden tegen niet-katholieke clubs gespeeld werden en aangezien er ergens in Nederland al een voetbalclub bestond met de naam AW veranderde het Leidschendamse AW zijn naam in RKAW.
Doordat het eerste elftal in het eerste oorlogsvoetbalseizoen 1940-1941, het kampioenschap van de Ie klasse van de Haagse VoetbalBond binnenhaalde en dus promoveerde naar de 4e klas van de NVB, ontstond een nieuw probleem. Het veld op het land van Kruik voldeed niet aan de criteria van de NVB; het was te klein. Ook hier werd een oplossing voor gevonden, RKAW's eerste elftal trok in bij de vereniging Terlaak aan de Looierslaan.
Volgende verhuizing
Vier jaar later diende de volgende verhuizing zich aan, toen in februari 1944 het terrein van A.P. Westgeest aan de Ruijsdaellaan door RKAW in gebruik genomen werd. Maar ook deze accommodatie was geen lang leven beschoren.Want in 1947 werd er weer verhuisd. Ook dit keer bleef men in de buurt van de Veursche Achterweg/Ruijsdaellaan. Voor de daaropvolgende 18 jaar betrok de vereniging een terrein dat wederom aan de Ruijsdaellaan was gesitueerd. Doordat de vereniging hier geruime tijd was gehuisvest, kon het bestuur in de loop der jaren meer permanente voorzieningen bouwen, zoals een clubhuis met kleedgelegenheid en zelfs een gedeeltelijk overdekte tribune. Die waaide enige keren om en belandde eenmaal in een sloot.
In 1962 werd duidelijk dat RKAW wederom een andere locatie moest zoeken wegens de uitbreiding van de gemeente Leidschendam.Deze keer kon RKAW echter niet zelf bepalen waar men heen ging. Dat werd onder andere bepaald door het Recreatieschap Leidschendam/Voorburg, dat belast was met de toewijzing van sportterreinen aan de verschillende sportverenigingen in de aangesloten plaatsen. Drie jaar later, in 1965, vestigde RKAW zich op het sportcomplex 'De Heuvel' aan de (verlengde) Heuvelweg. Dit complex in Leidschendam-Noord moest echter wel gedeeld worden. Er werd ook gehandbald door EHC, gekorfbald door Sportlust '64 en gevoetbald door SEV Besloten werd dat SEV op de zaterdag en RKAW op de zondag zou voetballen. Met steun van de gemeente, en natuurlijk de hulp en van de supporters en leden, kon in 1968 een gloednieuw clubhuis, gebouwd naar het ontwerp van architectenbureau Van Vliet uit Leidschendam, door burgemeester Kolfschoten geopend worden.
In 1988 kwam echter het nieuws dat de gemeente Leidschendam van plan was de grond van het sportpark voor ongeveer 70 miljoen gulden te verkopen aan het Europees Octrooi Bureau, dat daar een kantorencomplex wilde bouwen. Wederom moest RKAW onvrijwillig verhuizen. Er volgde een hevige discussie tussen de gemeente en het bestuur van RKAW Het bestuur wilde de voetbalvereniging verplaatsen naar een aan te leggen sportterrein tussen de Middenweg en de Kostverlorenweg bij het Forepark.Volgens de gemeente Leidschendam kon dit niet en moest RKAW met SEV meeverhuizen naar een nieuw te bouwen sportcomplex aan de Tuinenlaan bij de Kastelenring. Dit vonden de leden van RKAW weer een te geïsoleerde locatie. Na veel heen en weer gepraat en een dreiging van het RKAW bestuur af te treden, werd in de tweede helft van 1989 een compromis gesloten. RKAW zou met SEV verhuizen naar het complex bij de Kastelenring, waar de vereniging één of twee jaar zou blijven voordat ze naar de Middenweg kon verhuizen.
Het eerste elftal in 1932
Ten tijde van de verhuizing in september 1991 was de tijdelijke verblijfsduur al verlengd naar 5 jaar. Toch redelijk gelukkig met de nieuwe accommodatie legde de vereniging de zaak even naast zich neer en ging verder met de dagelijkse gang van zaken.
Een jaar later, op l september 1992, brandde het nieuwe clubhuis totaal uit door blikseminslag. De in het clubhuis aanwezige archieven, vaantjes, foto's, bekers, prijzen en uitrusting zijn tot as vergaan. Een van de bekers (de Willem Spicht-trofee) was gered omdat die was meegegeven aan de winnaar van het vlak daarvoor gehouden Heuveltournooi, de vereniging Wilhelmus. Midden mei 1993 kon de vereniging het ter vervanging neergezette noodgebouw verlaten en zich weer vestigen in een herbouwd clubhuis.
In april 1995 krijgt RKAW bericht van de gemeente Leidschendam, dat de vereniging niet naar de Middenweg kan verhuizen. Door dat ruimtebeslag zouden immers de geplande 6800 woningen in Leidschenveen niet gerealiseerd kunnen worden.Als alternatief wordt een locatie aan de Westvlietweg aangeboden of handhaving van de huidige accommodatie aan de Kastelenring. RKAW ging hier niet mee akkoord omdat de gemeente een belofte had gedaan betreffende de Middenweg. Overigens is de bouw van het kantorencomplex van het Europees Octrooibureau op het oude sportterrein De Heuvel nooit doorgegaan.
Ondanks de vele protesten van RKAW en enkele gemeenteraadsleden, hield de gemeente voet bij stuk en koos ze in Leidschenveen voor de financieel voordeliger keuze van woningen en bedrijven in plaats van een niet-winstmakende vereniging. Bovendien moest de naast de Middenweg gelegen rijksweg worden verbreed. Uiteindelijk kwam de zaak in augustus 1995 voor de rechter, nadat RKAW de gemeente had aangeklaagd wegens contractbreuk. De rechter besliste echter in het nadeel van RKAW.
Buiten enkele onderzoeken van de gemeente Leidschendam naar mogelijkheden van een sportcomplex aan de Kostverlorenweg (bij de Middenweg) en een nieuwe inrichting van het complex aan de Kastelenring bleef de zaak bijna 2 jaar betrekkelijk rustig.
In de algemene ledenvergadering van 21 april 1997 mochten de leden van RKAW zelf de keuze bepalen over de locatie van de voetbalvereniging. Met een ruime meerderheid kozen de leden voor de Kastelenring. Hierna besloot de gemeente RKAW een afkoopsom van 240.000 gulden aan te bieden als de vereniging de procedure zou staken die zij was begonnen om alsnog te kunnen verhuizen naar de Middenweg. En zo kwam na 9 jaar een eind aan het getouwtrek. RKAW heeft hiermee in ieder geval een vast eigen terrein, waar het rustig kan doorgaan met het vermaken van mensen uit alle leeftijdscategorieën met het bekende spel met de bal.
Michael Mellema
M. Mellema is medewerker van het gemeente-archioef Leidschendam.
Terug naar overzicht
